Tavla Nasıl Oynanır?

Oyunun tarihçesi MÖ 3000’li yıllara kadar uzanır. Dünya’nın en eski oyunlarından biridir. Antik Roma’dan kalma tavla oyununun tarih boyunca farklı varyantları da türemiştir. Ayrıca Osmanlı da ise tavla 1400’lü yıllarda oynanmaya başlamıştır. Tavla daha sonra sarayda da oynanmaya başlamış, Osmanlı yükselirken önemli oyunlardan biri haline gelmiştir. Böylece Bugün halen tavla geleneksel oyunların içinde önemini korumaktadır.

Tavlada iki kapak üzerinde toplam 24 hane bulunur. Bir kapaktan ise toplamda 12 olmak üzere karşılıklı 6’şar hane bulunmaktadır. Ayrıca Kapaklar üzerinde bulunan bu 12 hane yılın 12 ayını temsil eder. Beyaz ve siyah olmak üzere toplamda 30 adet pul bulunmaktadır. Bu 30 pulun 15 adet beyaz olanı bir ayın içinde bulunan 15 gündüz günü, 15 adet siyah pul ise ayın içindeki 15 geceyi temsil eder. Ayrıca İki kapak üzerinde bulunan karşılıklı 12’şer hane ise günün 24 saatini temsil eder. Zar ise tavlada şansın sembolüdür.

Tavlada usta oyuncular Farsça’dan geçmiş tavla dilini kullanırlar. Buna göre Yek 1 sayısını, Dü 2 sayısını, Se 3 sayısını, Cehar 4 sayısını, Penç 5 sayısını, Şeş 6 sayısı demektir. Tavla dilinde bazı kelimeler zamanla Türkçe kelimelerle karışmıştır. Buna göre hep yek, dü yek 1 – 1 gelen zarı, dubara 2-2’yi, dü yek 2-1’i, dü se 3-3’ü, se yek 3-1’i, dört caar 4-4’ü, caarı se 4-3’ü, caarı dü 4-2’yi, caarı yek 4-1’i , dü beş 5-5’i, penci caar 5-4’ü, pencü se 5-3’ü, pencü dü 5-2’yi, pencü yek 5-1’i, dü şeş 6-6 sayısını, şeş beş 6-5’i, şeş caar 6-4’ü, şeşü se 6-3’ü, şeşi dü 6-2’yi, şeşi yek 6-1 sayısını ifade eder. Tavla dili argoda değişik varyantlarla kullanışmaktadır. Örneğin, penc-ü se, severler güzeli genc ise gibi… 🙂

Tavlanın amacı zar atmak suretiyle kendi tarafımızda bulunan tavla pullarını rakip tarafa geçirmek, rakip taşlarını vurarak rakibi etkisiz hale getirmek ve bir an önce kendi tavla pullarımızı vurulmadan toplayarak oyunu ilk önce bitirmektir.

Oyuncular zarları sırayla atar. Zarı büyük gelen oyuncu iki zarı da alarak oyuna önce başlar. Oyuna önce başlayan oyuncu attığı iki zarda gelecek sayılara göre kendi pullarını hareket ettirir. Örneğin zarlardan biri 5 diğeri 2 geldiğinde pullarını karşı tarafın hanesine doğru hareket ettirir. Oyuncu kendi pullarını istediği kombinasyonda hareket ettirebilir. Örneğin pullarından birini 5 diğerini 2 hamle birlikte hareket ettirebileceği gibi, eğer isterse tek bir pulunu da 7 hamle birden ileriye götürebilir. Oyuncunun pullarından herhangi birini yalnız bırakmaması gereklidir. Oyuncu pullarını iki pul üst üste gelecek şekilde hareket ettirmelidir. En az iki pul üst üste geldiğinde buna kapı denir. Oyuncu bir yandan oyunu bitirmeye çalışırken yenilmemek ve vurulmamak için diğer taraftan kapı alıp kendi pullarını korumalıdır.
Ayrıca zar atarken zarlar tahtanın içinde tutulmalıdır. Tahtanın kenarına veya pul üzerine düşen zar geçersizdir. Bu durumda yeniden zar atmak gereklidir. Vurulan oyuncu pulunu baştan başlatarak içeri sokar ve yeniden rakibin tarafına geçmeye çalışır. Oyuncu zar attığında tüm haneler doluysa hanelerin boşalmasını bekler.

Tavlada kapı almak kolay değildir. Pullara göre değişiklik gösterebilir. Genelde sıklıkla kullanılan kapılar ise 3-1, 4-2, 5-3, 6-4, 6-3, 6-2 gibi sayılardır. 6-6, 3-3 gibi aynı sayı çift gelmesi ise tavla oyuncularının sevdiği durumlardandır. Çünkü ister kapılarınızı bozmadan pullarınızı ilerletebilirsiniz, isterseniz de tek bir pulu hızlı bir şekilde rakibin hanesine ilerletebilirsiniz.